در یک پژوهش دانشگاهی نشان داده شده است که نوعی از روش‌های گزارش کلامی به نام تفکر با صدای بلند می‌تواند به خوبی در جهت پیشبرد موثر اهداف آموزشی و پژوهشی مورد استفاده قرار گیرد.
به گزارش ، از دیرباز، زبان به عنوان وسیله ای برای تفکر و تعامل به شمار رفته و در جهت برآورده کردن نیازهای اجتماعی افراد استفاده شده است. اینکه چگونه می‌توانیم از آن برای تکمیل کارکردهای شناختی استفاده کنیم، مسئله ای است که دستاوردهای آن به نتایج عملی مفیدی به ویژه برای آموزش و همچنین پژوهش منتج می‌شود. در این خصوص، روشی به نام «پروتکل تفکر با صدای بلند» یکی از روش‌هایی است که مدت طولانی برای جمع آوری داده‌ها و یافتن اطلاعات کامل در پژوهش‌های علوم اجتماعی مانند خواندن، نوشتن، تصمیم گیری، ردیابی و غیره استفاده شده است. این روش قادر است که در ابتدایی‌ترین و ساده‌ترین حالت، مسائلی که یک فرد در هنگام انجام یک کار به آن می‌اندیشد را نشان دهد.
به گفته محققان، در تفکر کلامی، فرایند تفکر و حل مسئله به صورت شفاهی بیان می‌شود و برخی پژوهشگران معتقدند که این نوع تفکر، کمتر از نوع بی صدای آن در معرض اشتباهات تفسیر، انتظار و خطای حافظه قرار می‌گیرد. از طرفی تفکر کلامی، فقط اطلاعاتی را در مورد فعالیت‌های شناختی سطح بالا فراهم می‌کند که این اطلاعات خودکار نیستند. به همین دلیل در بسیاری از موارد، آزمودنی‌ها از فرضیه سازی برای تفکر خود منع شده و گفته می‌شود که نتیجه را فقط پس از انجام تکلیف گزارش دهند. با صدای بلند فکر کردن، بیان همزمان افکار در حین انجام یک کار است. همچنین یکی از استراتژی‌هایی است که رویکردهای منحصر به فردی را برای جذب فرآیندهای فکری افراد در هنگام درگیر شدن با ابزارها و مداخلات ارائه می‌دهند.
در پژوهشی که درباره این شیوه تفکر توسط محققانی از دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی همدان انجام شده است، پروتکل تفکر با صدای بلند به عنوان رویکردی آموزشی و پژوهشی مورد بررسی قرار گرفته است.
در این پژوهش مروری، ابتدا مقالات علمی پژوهشی مرتبط با موضوع از پایگاهای علمی داخلی و خارجی شامل SID، Irandoc، Magiran، ISC،Emerald، Scholar Google،Science Direct، Web of Scienc، ERIC، ProQuest و Scopus جمع آوری شده اند و سپس اطلاعات مورد نظر، پس از استخراج از این مقالات مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند.
بر اساس نتایج این تحقیق، بهره‌گیری از پروتکل تفکر با صدای بلند سبب تولید ایده‌هایی جدید و داده‌های ناب و مستقیم در پژوهش می‌شود که به کارگیری آن ها، ارتباطات ذهنی و زبانی جدیدی در جامعه ایجاد می‌کند.
همچنین با استفاده از این پروتکل، اطلاعات جدیدی به روند ذهنی افراد اضافه می‌شود که سبب افزایش خلاقیت در آنان می گردد و به تبع آن حالات روحی و روانی دیگران بهتر درک می‌شود و می‌توان مطابق انتظارات تصور شده افراد رفتار کرد.
در این رابطه، حدیث باقریان، پژوهشگر گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشکده مدیریت دانشگاه تهران و چهار همکار دیگرش اظهار داشته اند: «در پژوهش ما، ۱۷ مفهوم در خصوص کاربردهای پروتکل تفکر با صدای بلند در حوزه آموزش به دست آمد که برخی از آن‌ها عبارت است از: تحت تأثیر قرار دادن دانسته‌های فرد، بیان و تولید ایده‌های جدید، غنی کردن گفتمان کلاس درس، وسیله‌ای جهت هدایت رفتارها و فرایندهای حل مسئله».
آن ها می گویند: «در حوزه پژوهش نیز ۱۳ مفهوم در خصوص کاربردهای پروتکل فوق شناسایی شد که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از: روشی مفید و کارآمد در پژوهش جهت استخراج کافی و قابل اعتماد داده‌ها در راستای مطالعه فراشناختی خوانندگان و استفاده از استراتژی‌های ذهنی، دستیابی به تجزیه و تحلیل داده‌های عینی، اطمینان بینابینی در کدگذاری داده‌های پژوهش، فراهم‌آوری داده‌های مستقیم».
طبق این پژوهش که نتایج آن را فصلنامه «تازه‌های علوم شناختی» منتشر کرده است، با به کارگیری مؤلفه‌ها های فوق در امر آموزش و پژوهش می‌توان به تولید ایده‌های جدید دست زد و داده‌هایی ناب و مستقیم در پژوهش‌ها به دست آورد. همچنین با بهره گیری از آن، ارتباطات ذهنی و زبانی جدیدی در جامعه ایجاد می شود و اطلاعات جدیدی به روند ذهنی افراد اضافه می شود که سبب افزایش خلاقیت در آنان گردد و در نتیجه حالت روحی و روانی دیگران بهتر درک می شود.
باقریان و همکارانش در انتها نیز اشاره نموده اند: «از آنجایی که امروزه افراد در جهان با انبوهی از اطلاعات مواجه‌اند، انتقال و ساماندهی این اطلاعات، نیاز به آموزش و مهارت کافی دارد که پروتکل تفکر با صدای بلند به عنوان یک روش تولید کلامی همزمان در فرایندهای روان شناسی و علوم شناختی، می‌تواند به عنوان روشی مؤثر و کارآمد در این خصوص مورد استفاده قرار گیرد».
انتهای پیام